وصیت نامه امام علی(ع)
تحف العقول-ترجمه جعفرى سفارشات امیر مؤمنان - هنگام وفات - به امام حسن علیهما السلام ..... ص : 179
سفارشات امیر مؤمنان- هنگام وفات- به امام حسن علیهما السّلام
مؤلّف کتاب گوید <<از آن سفارشات باندازهاى که نیاز کتاب بود به رشته تحریر درآوردیم >>
این وصیّت نامهایست که على بن أبى طالب بدان وصیّت مىکند، افراد با ایمان را سفارش نموده است به گواهى دادن به اینکه معبودى جز «اللَّه» سزاوار پرستش نیست، یگانه است و شریک ندارد، و گواهى به اینکه محمّد بنده و فرستاده اوست، که خداوند او را به راهنمائى و دین حقّ فرستاد تا بر همه ادیان پیروزش بنماید هر چند که مشرکان آن را خوش ندارند. و سلام و درود خدا بر محمّد باد. زان پس [گویم:] نماز من و عبادتهاى من، و زندگانى من و مرگ من؛ همه براى خدا؛ پروردگار جهانیان است، که او را شریکی نیست، و مرا به این [آئین] فرمان دادهاند، و من
تحف العقول-ترجمه جعفرى، ص: 180
نخستین مسلمانم. [سوره انعام (6)، آیه 162 و 163] سپس اى حسن، من تو و تمام فرزندان و خانوادهام و هر کس از اهل ایمان که نامهام به او برسد را به تقوا و ترس از خداوندى که پروردگار ماست سفارش مىکنم. و مرگ شما را فرا نرسد مگر در حالتى که مسلمان باشید،« و به ریسمان الهى چنگ زنید و پراکنده مشوید» [سوره آل عمران (3)، آیه 103]، زیرا که من خود از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و اله و سلّم شنیدم مىفرمود :
«آشتى دادن میان مردمان بهتر است از همه نماز و روزه» «منظور نماز و روزه مستحبی است» و آنچه دین را تباه ساخته و از بین ببرد همانا فتنهانگیزى میان مردمان است. و لا قوّة إلّا باللَّه به اقوام و خویشان خود توجّه کنید و با ایشان معاشرت کنید و پیوند نمائید تا خداوند [در روز قیامت] حساب را بر شما آسان گرداند.
خدا را! خدا را! در باره یتیمان، مبادا آنان در حضور شما [در اثر عدم رسیدگى] از بین روند! زیرا که من خود از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و اله و سلّم شنیدم که مىفرمود:
«هر کس فرد یتیمى را نگهدارى کند تا بىنیاز گردد خداوند به این خاطر بهشت را بر او واجب سازد، همچنان که براى خورنده مال یتیم دوزخ را واجب ساخته».
خدا را! خدا را! در باره توجّه به قرآن! نکند دیگران در فهم آن بر شما پیشى گیرند.
خدا را! خدا را! رعایت حال همسایگان را بنمائید که سفارششده پیامبر شمایند، پیوسته بدیشان سفارش مىفرمود تا جایى که گمان بردیم بزودى سهمیهاى از ارث بر ایشان قرار خواهد داد.
خدا را! خدا را! در باره خانه پروردگارتان، از خود خالى مگذارید تا در این سرا ماندگارید، که اگر متروک بماند مهلت داده نخواهید شد. و کمترین بهره و سودى که نصیب حاجّ مىگردد آمرزش گناهان گذشته او مىباشد.
خدا را! خدا را! در مورد نماز، که آن بهترین کردار و ستون دین شماست.
خدا را! خدا را! در زکات، زیرا پرداخت آن غضب الهى را فرو نشاند.
خدا را! خدا را! در انجام روزه ماه رمضان، زیرا روزه داشتن آن براى شما همچون سپرى باشد از آتش دوزخ.
خدا را! خدا را! در رعایت حال نیازمندان و مستمندان، آنان را در زندگى
تحف العقول-ترجمه جعفرى، ص: 181
خود شریک سازید، خدا را! خدا را! در باره جهاد، به مال و جان و زبانهاتان، همانا تنها دو [نوع] مرد به جهاد پردازند: امام هدایت شده، یا فرد طرفدارش که پیروى از هدایت او مىکند.
خدا را! خدا را! در رعایت حال اولاد پیامبرتان، نکند در حضور شما ستم شوند، در حالى که شما قادر به دفع ستم از ایشان باشید، خدا را! خدا را! در باره اصحاب پیامبرتان همانها که نه بدعتى گذاردند و نه بدعتگذارى را پناه دادند، که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و اله و سلّم در باره ایشان سفارش فرمود، و بر بدعت گزارشان؛ چه اصحاب و چه دیگران و پناه دهندگان به ایشان لعنت فرستاد، خدا را! خدا را! در باره زنان و بردگانتان، زیرا آخرین سخنى که پیامبرتان بدان سفارش نمود این فرمایش بود که: «من شما را به [رعایت حال] دو گروه ناتوان؛ زنان و بردگان، سفارش مىکنم»، نماز! نماز! نماز! در راه خدا از سرزنش هیچ ملامتگرى مهراسید و بیم مکنید، تا خداوند شما را از قصد سوء و ستم دیگران نجات دهد. به مردم سخن خوش و نیک بگوئید، همان گونه که خداوند دستورتان داده است. امر به معروف و نهى از منکر را وامگذارید، که در صورت ترک آن خداوند بدترین شما را حکمرانتان مىکند، سپس هر چه بر آنان نفرین کنید مستجاب نگردد.
بر شما باد: به یک دیگر پیوستن، و به هم بخشیدن، و به سوى هم شتافتن. و از کردارى همچون: قطع رابطه و روى گردانیدن و جدائى از هم برحذر باشید! « و یک دیگر را بر نیکوکارى و پرهیزگارى یارى دهید، و یار یک دیگر به گناهکارى و ستم بر دیگران مباشید، و از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر است». [سوره مائده (5)، آیه 2] خداوند نگهدار شما خاندان باشد و حقوق پیامبرتان را در حقّ شما حفظ فرماید، شما را به خدا مىسپارم و سلام و رحمت و برکات الهى را بر شما مىفرستم. سپس پیوسته مىگفت: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» تا اینکه درگذشت و دار فانى را بدرود گفت.